Batı Afrika ülkesi Nijer’de dün bir grup askerin televizyondan duyurduğu darbeye destek verenler başkent Niamey’de sokağa indi.
İktidar partisinin binaları yağmalandı, bazı binalar ve çevresindeki arabalar ateşe verildi.
Bazı eylemcilerin Rusya bayrağı taşıdığı görülürken, Moskova askerler tarafından alıkonulan Cumhurbaşkanı Mohamed Bazoum’un serbest bırakılması çağrısını yaptı.
Batı ülkeleri ve Birleşmiş Milletler de darbe girişimini kınayarak Bazoum’un serbest bırakılmasını istemişti.
İki yıl önce seçilerek göreve gelen Bazoum, ülkede cihatçı militan grupların faaliyetlerine karşı Batı ile işbirliği yapan kilit bir isim.
Fransa’nın eski sömürgesi Nijer, 1960’ta bağımsızlığını ilan etti.
Uranyum zengini ülkede ABD’nin ve Fransa’nın askeri üsleri bulunuyor.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Bazoum’a “tereddütsüz destek” verdiklerini açıklamıştı.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres de Bazoum’un “derhal ve koşulsuz olarak” serbest bırakılmasını istedi.
Bazoum’un Twitter hesabından yapılan açıklamada ise “Zor kazanılan başarılar korunacak. Demokrasiye ve özgürlüğe bağlı tüm Nijerliler bunu görecek” ifadeleri yer aldı.
Cuntanın henüz bir lider açıklamaması nedeniyle Nijer’de kimin yönetimde olduğu halen belirsiz.
Devlet televizyonunda ise darbeci askerlerin açıklaması, vatanseverlik müzikleri ve Kuran ayetleri eşliğinde tekrar veriliyor.
Niamey’de mağazalar açık durumda ancak darbe destekçilerinin gösterileri görülüyor.
Rusya bayrağı taşıyan eylemcilerden bazılarının taşıdığı dövizlerde, “Kahrolsun Fransa” ve “Yabancı üsler dışarı” yazısı görüldü.
İktidar partisinin binalarına yaklaşan eylemcileri dağıtmak için polis göz yaşartıcı gaz kullandı.
Darbe destekçileri iktidarı yolsuzlukla ve güvenlik sorunları hakkında adım atmamakla suçluyor. Uzun süredir devam eden cihatçı militanların faaliyetlerinin bitirilememesi de ülkede tepkilere neden oluyor.
Nijer’in iki komşusu Mali ve Burkina Faso’da da son yıllarda darbeler görüldü ve iki ülkede de yeni askeri liderler Moskova’ya yakın bir profil çizdi.
Telegram üzerinden yayın yapan bazı Kremlin yanlısı yorumcular, darbeye destek vererek mevcut durumun Rusya ve Wagner’in devreye girmesi için elverişli bir zemin yarattığını savundu.
Ancak askeri darbede Moskova’nın bir etkisi olduğuna yönelik herhangi bir kanıt yok.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ülkede anayasal düzenin yeniden tesis edilmesi gerektiğini söyledi.
Ankara da “Dost ve kardeş Nijer’de anayasal düzen ile toplumsal barış ve istikrarın bozulmamasını temenni ediyoruz” ifadelerini kullandı.
‘Nijer Batı için güvenli bir üs değil’
BBC Güvenlik Muhabiri Frank Gardner, darbe girişiminin, ülkede istikrarı tesis etmek isteyecek Batı ülkeleri ve Fransa için kötü haber olduğunu söyledi.
Mali’de Fransa yerine Rus Wagner grubunun etkisini artırmasıyla Paris bölgedeki operasyonlarının merkezini Nijer’e taşımıştı.
Gardner’a göre bu darbe, kısa ömürlü olsa bile, Nijer’in de güvenli bir üs olamayacağını ortaya koydu. Bölgedeki Batı etkisi gün geçtikçe erozyona uğradı.
Burkina Faso, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Mali’deki hükümetler Rus Wagner grubuyla işbirliği yapmayı tercih etti. Kremlin’in bölgedeki etkisi bu sayede artmış görünüyor.
Ülkede istikrarsızlık, yönetim boşluğu ve hükümete yönelik tepkiden beslenen IŞİD ve El Kaide bağlantılı gruplar ise bu durumdan yararlanabilir.
